Bardo - Người sắp chết thường có dấu hiệu gì?

Hộ niệm vô cùng cần thiết với người chết trong mọi giai đoạn Bardo trên tiến trình chết, giúp người chết tiếp cận với những cơ hội giải thoát và có một cái chết bình an, các trích dẫn dưới đây được trích từ cuốn sách "Bardo - Hộ niệm người lâm chung" vô cùng ý nghĩa và hữu ích với những người hộ niệm và đối với hương linh người quá cố.

Hỏi: xin cho cách cách nhận biết những dấu hiệu của cái chết ở giai đoạn bắt đầu?

Đáp: Theo những biểu hiện về thể trạng hoặc tinh thần, có thể nhận biết một vài dấu hiệu bên ngoài như  sau:

Tăng hôn trầm - do cơ thể đã bắt đầu tắt lịm dần nên người sắp lâm chung sẽ ngủ nhiều hơn. Lúc này người hộ niệm sẽ cần phải liên tục đọc kinh cho người cận tử nghe, giọng đọc có thể ở âm lượng bình thường nhưng càng ngồi gần sát người họ càng tốt. Lúc này họ vẫn có thể nghe được tốt nên sẽ rất lợi lạc.

Hoang mang, rối loạn, mê sảng - Những người này có thể không còn khả năng nghe, nhìn hoặc hiểu những việc đang diễn biến xung quanh khi người ta càng tiến dần tới cái chết. Có những người lúc này tâm trí đã vô cùng hoảng loạn và không thể nào còn nhận biết nổi sự việc xung quanh. Trong trường hợp này, trước khi bắt đầu công việc, người hộ niệm cần phải nói rõ và giúp họ hiểu được về sự hộ niệm, vì sao lại có người hộ niệm ở đây, mọi việc sẽ đi theo trình tự như thế nào và làm như vậy có được lợi  ích gì. Sau khi đã giải thích cặn kẽ mới bước vào phần đọc giáo lý và thực hành.

Tăng động, thấp thỏm - Lượng khí oxy trong não bắt đầu giảm dần, những dấu hiệu thấp thỏm hoặc lặp đi lặp lại một vài hành động có thể sẽ xuất hiện. Nếu người cận tử vẫn còn có khả năng lần tràng hạt thì nên đặt tràng vào tay họ và giúp đỡ họ trì chân ngôn hoặc tụng kinh. Cần chuẩn bị sẵn một tràng hạt dự phòng trong trường hợp tràng hạt thường dùng, vì một lý do nào đó, không có sẵn bên người lâm chung, song tốt nhất vẫn nên dùng tràng hạt hàng ngày.

Hành xử bất thường - Vì lượng ô xy trong não giảm xuống và các chức năng của cơ thể suy yếu dần, đôi khi người lâm chung có thể hành xử rất bất thường, khác hẳn khi sống, chẳng hạn như có những thái độ tiêu cực, hung hãn. Nếu gặp tình huống này, người hộ niệm nên trì chân ngôn Đức Quan Âm “Om Mani Padme Hung Shri”. Nên trì miên mật cho tới khi người lâm chung tĩnh trí lại.

Hỏi:  Làm thế nào để biết người quá cố đã giải thoát hay chưa? Nếu giải thoát thì làm sao biết được cảnh giới tiếp theo của họ?

Đáp: Trong Kim cương thừa, việc giải thoát của người chết có những dấu hiệu nhận biết như các vùng ấm tương ứng trên thân thể sau tiến trình hộ niệm. Phần ấm ở tim là tái sinh vào cõi Người. Lạnh ở chân tay là đọa lạc. Chuyển di tâm thức phải thấy ấm ở trên huyệt Bách hội, nơi đó có dấu hiệu tiết ra chất nhờn do thần thức đã đi qua. Thần thức người quá cố khi đó vãng sinh thẳng vào cõi Tịnh độ mà không qua giai đoạn trung gian. Thân thể đã tan rã nhưng không nặng mùi như cái chết thông thường. Mặt mũi thư giãn, thân thể mềm mại, ôn hòa như người đang ngủ. Những tấm gương thị tịch của hành giả cao cấp còn có dấu hiệu cát tường như cầu vồng, ánh sáng, mùi hương lan tỏa hay thậm chí âm nhạc vang vọng trong không gian đều là những dấu hiệu thành tựu giải thoát giác ngộ! Đối với cảnh giới tiếp theo của thần thức, chỉ có những bậc Thượng sư giác ngộ thành tựu tâm linh mới có thể nhận ra được, người phàm sẽ có không được trí tuệ này!

Hỏi:  Cách xem thời điểm chết là cát tường hay bất tường hoặc quyết định an táng như thế nào là lợi ích theo Truyền thống Kim cương thừa?

Đáp: Theo vũ trụ học Kim cương thừa, các Ngài cũng có sự luận giải chi tiết về vấn đề này. Tuy nhiên, đây là khoa học rất chi tiết và sâu sắc, không thể giải thích ngay trong khuôn khổ cuốn sách này. Việc chôn cất, an táng, mỗi cách thức đều tương ứng với vận hành vũ trụ, nếu tôn trọng và tác pháp phù hợp quy luật này sẽ rất lợi ích. Nhưng các bạn cần lưu ý lịch Kim cương thừa là lịch Tạng, hơi khác với âm lịch và như thế cần có bộ lịch này khi xem xét lựa chọn ngày giờ cát tường!

~ Trích ấn phẩm "Bardo - Bí mật Nghệ thuật sinh tử" - Drukpa Việt Nam biên dịch và phát hành.

​