Bardo - người chết có cơ hội giải thoát hy hữu trong Bardo Pháp tính

Bạn cần hiểu rằng toàn bộ thế giới không kể ngày và đêm, và bất cứ hoạt động nào của bạn đều là sự phản chiếu của Pháp thân hay tính không. Nhận ra sự thực này trong khi bạn còn sống có nghĩa là bạn đã chuẩn bị cho cái chết.

Giai đoạn này có thể được phân chia thành hai thứ lớp là Pháp tính diệu minh thường trụ và Báo thân của Pháp tính diệu minh thường trụ.

Pháp tính diệu minh thường trụ

Sau giai đoạn thành tựu của Bardo cận tử khi ba độc tham, sân, si đã hoàn toàn tan rã, là giai đoạn Pháp tính diệu minh thường trụ.

Từ “diệu minh” gợi cho chúng ta cảm giác về ánh sáng tràn ngập, chiếu soi. Trong Tạng ngữ - “o” là ánh sáng rực rỡ, chiếu rọi khắp nơi và “sel” mang nghĩa có thể nhìn rõ. Nhưng đây chỉ là cách dùng ngôn ngữ, vốn có giới hạn, để biểu đạt một phạm trù siêu việt, tuyệt đối, vượt ngoài ngôn ngữ và những trải nghiệm thế gian thông thường. Về bản chất, thuật ngữ này không phải để chỉ bất kỳ loại ánh sáng nào, mà chỉ là một hình ảnh ẩn dụ biểu đạt tâm khi đã thành tựu đại giác ngộ. Khi hoàn toàn giải thoát khỏi vô minh, khi đạt được tự do tự tại tuyệt đối, một cách nhậm vận tự nhiên, chúng ta sẽ thể nhập Pháp tính diệu minh thường trụ - Chân tâm. Khi mọi phiền não nhiễm ô, mọi xúc tình tiêu cực, mọi vọng tưởng vô minh tan biến thì chân tâm hiển lộ sáng trong, rực rỡ với đầy đủ công năng diệu dụng. Tuy nhiên, chúng ta không nên hiểu nhầm, vọng tưởng rằng Chân tâm giống như một loại ánh sáng, chẳng hạn, khi thành tựu thực chứng giác ngộ sẽ có luồng hào quang rực rỡ chiếu vào bạn, hay một hình ảnh gì đó tương tự. Sự thực hoàn toàn không phải như vậy.

1. Không đại hòa tan vào Pháp tính diệu minh thường trụ

Bardo Pháp tính chỉ diễn ra trong một khoảnh khắc ngắn ngủi, ngay sau khi giọt trắng và giọt đỏ gặp nhau ở luân xa tim. Lúc này, tâm thức cảm thấy vô cùng ngột ngạt, như thể bị trói chặt, bị khoá chặt trong một màn đen bao trùm không giống với bóng đêm hay màu đen thông thường của kinh nghiệm thế gian. Bóng tối này không đối lập ánh sáng, mà giống như cảm giác bị ngất lịm đi. Song đối với những hành giả thành tựu thì các ngài có thể an trụ trong Pháp tính diệu minh thường trụ (hay Đại Thủ Ấn, Đại Toàn Thiện), đạt được giác ngộ giải thoát tuyệt đối.

Tại giai đoạn này, Không (là tướng phần của pháp giới, tức hình ảnh và cảm thọ) hòa tan vào Pháp tính diệu minh thường trụ. Những ai chưa giác ngộ thì sau khi trải qua trạng thái nghẹt thở sẽ rơi vào một trạng thái hoàn toàn trống rỗng, như thể bị ngất đi, giống như khi bị tai nạn, bạn sẽ bất tỉnh và không cảm thấy gì nữa, cũng chẳng thể nhận ra tự tính chân như ló rạng. Tiến trình tan rã này rất phổ biến. Trong thực tế, một số người có thể cảm thấy theo đúng thứ tự, một số người khác có thể cảm thấy trật tự có khác biệt đôi chút. Một số thì cảm thấy gần như diễn ra cùng một lúc bởi vì quá trình diễn ra quá nhanh. Nó phụ thuộc vào các tình huống, nhân duyên điều kiện lúc chết. Ví dụ, một số người chết do tai nạn, một số thì chết ở bệnh viện, một số khác chết vì đột quỵ...

2. Sự hợp nhất của Ánh sáng con và Ánh sáng mẹ

Bardo Pháp tính chỉ diễn ra trong một khoảnh khắc ngắn ngủi. Đó là giai đoạn ngay sau khi giọt trắng tinh cha từ phía trên di chuyển xuống, giọt đỏ huyết mẹ từ rốn di chuyển lên và hòa tan vào nhau ở luân xa tim. Có thể tạm phân biệt hai khái niệm - Đại chân tâm nguyên thủy được gọi là Ánh sáng mẹ (Bản giác), còn tâm trưởng dưỡng thông qua tu tập thực hành Đại Thủ Ấn của bạn được gọi là Ánh sáng con (Thủy giác).

Khi trải qua giai đoạn đó, sẽ có hai dấu hiệu: dấu hiệu bên ngoài và dấu hiệu bên trong.

Dấu hiệu bên ngoài, cảm nhận như ánh sáng yếu ớt, mờ ảo bao trùm của buổi hoàng hôn nhập nhoạng, tựa như một màn trắng mờ. Về dấu hiệu bên trong, cảm giác như mình đang ở trong không gian mênh mông, vô tận, rộng mở. Dấu hiệu đó cho thấy bạn đang trụ trong tâm giác ngộ thường được gọi là Ánh sáng mẹ (hay Bản giác).

Vào lúc này, một hành giả cao cấp có thể chú tâm vận dụng năng lực thiền định của mình xuyên suốt toàn bộ tiến trình tan rã. Khi Thủy giác và Bản giác hòa nhập bất khả phân, hay Ánh sáng con hòa nhập vào Ánh sáng mẹ như thể đứa trẻ sà vào lòng mẹ sau thời gian dài xa cách, không chút lưỡng lự. Khi đó, tự khắc bạn sẽ an trụ trong đại định, dĩ nhiên điều này chỉ xảy ra nếu bạn là một hành giả thượng thừa.   

Giai đoạn Pháp tính diệu minh thường trụ Osel

Dấu hiệu bên trong như bầu trời quang đãng

Dấu hiệu bên ngoài như sớm mai chớm rạng

Lòng kiền thành con tha thiết nguyện xin

Bậc Thượng sư ban bi mẫn gia trì

Ban Thủy giác hợp về Bản giác

Ánh sáng mẹ và Ánh sáng con hòa tan vào nhau. Không nên hiểu là có hai đối tượng khác biệt mà phải hiểu chúng là bất nhị, như nhất. Sự hợp nhất bất nhị đó chính là cảnh giới giác ngộ tối thượng là Đại trí tuệ cứu kính.

Như vậy, khi chúng ta còn sống, trong từng giây phút của đời sống, các hoạt động của chúng ta cần được nhận thức là sự phóng chiếu của tâm vô minh và bắt nguồn từ tính không (tức Pháp thân). Nếu xét từ góc nhìn tiêu cực, bạn có thể gọi là sự phản chiếu của tâm mê mờ. Nhưng từ cách nhìn tích cực, đó là sự hiển bày của Pháp thân. Đây là sự tu tập chủ yếu duy nhất mà bạn cần ghi nhớ.

Nói tóm lại, bạn sẽ có cơ hội chứng ngộ được Bản giác nếu đã từng trưởng dưỡng Thủy giác thông qua thực hành khi đang còn sống. Nếu không thì khi Bản giác hay Pháp tính diệu minh thường trụ ló rạng, bạn sẽ chỉ trải nghiệm sự bất tỉnh và trống rỗng hoàn toàn.

Báo thân của Pháp tính Diệu minh Thường trụ

3. Sự xuất hiện của một trăm Bản tôn An bình và Uy mãnh, âm thanh, ánh sáng và màu sắc Pháp tính     

Giai đoạn cho tới bây giờ gọi là Pháp tính diệu minh thường trụ. Nếu một người chưa đạt được giải thoát trong thời điểm này thì sau đó sẽ tiếp tục tiến đến giai đoạn Báo thân của Pháp tính diệu minh thường trụ: Pháp tính diệu minh hòa tan và hiển bày Một trăm đức Phật Bản tôn.

Sở dĩ giai đoạn này được gọi là Bardo Pháp tính vì bạn có thể thấy mọi thực tại của vạn pháp. Vạn pháp lúc này được gọi là Một Trăm Vị Phật Bản tôn. Như bạn được biết có bốn mươi hai vị Phật Bản tôn An bình và năm mươi tám vị Phật Bản tôn Uy mãnh. Những vị Phật này sẽ xuất hiện vì các ngài cư trú bên trong thân thể chúng ta, nhưng khi còn sống, chúng ta không nhận ra được điều này. Tới lúc thân thể không tồn tại, các vị không còn chỗ cư trú và sẽ hiện ra trước mắt chúng ta. Đó là lý do chúng ta gọi đây là giai đoạn Pháp tính hiển lộ.

Đức Hộ pháp Mahakala

Sau đó là sự hiển hiện phía trên giống như một bầu trời không mây biểu tượng cho trí tuệ và tính không của Pháp tính bản lai. Ở giữa hiển hiện Báo thân của Pháp tính tự nhiên, các cảnh giới của Bản tôn An bình và Uy mãnh cũng như hàng loạt các hóa thân tự nhiên. Bên dưới xuất hiện những thế giới trần tục của sáu đạo luân hồi. Tất cả hiện ra đồng thời một cách rõ ràng sống động giống như những hình ảnh xuất hiện trong gương. Tại thời điểm này, đối với người có trí tuệ nhận ra được bản chất của mọi sự vật hiện tượng sẽ đạt giải thoát, đi thẳng tới các cõi Tịnh độ một cách không nghi ngờ. Sau khi trải qua nhanh chóng tất cả các thứ lớp quả vị chứng ngộ họ sẽ đạt được giác ngộ hoàn toàn. Nhờ đó, họ không phải trải qua giai đoạn Bardo tái sinh tiếp theo. Còn đối với bậc Bồ tát vì tâm nguyện Bồ đề, các ngài sẽ đi vào Bardo Tái sinh, lựa chọn cha mẹ thích hợp để hóa thân chuyển thế cứu độ chúng sinh.

Nhưng những chúng sinh phàm tình vì không nhận ra được Pháp tính diệu minh thường trụ sẽ nhìn xuống và bám chấp vào sáu đạo luân hồi. Ngay thời điểm đó, họ bắt đầu có thân bằng thần thức và đi vào Bardo tái sinh mà không có sự lựa chọn nào khác.