7 bước thực hành thiền định thuần hóa dòng tâm thức

1. Bạn hãy chọn một không gian yên tĩnh để thiền định quán chiếu về những gì đã trải qua trong ngày. Việc này rất hữu ích, đặc biệt đối với những người mới bắt đầu thực hành. Vì trong môi trường đó, những phiền nhiễu ồn ào bên ngoài sẽ không ảnh hưởng tới bạn nhiều.

2. Ngồi ngay ngắn thẳng lưng, giữ cân bằng cho cơ thể.

(Đức Nhiếp Chính Vương Gyalwa Dokhampa trong Pháp hội tại Việt Nam)

3. Mắt bạn nên để thả lỏng và thư giãn nhìn vào một điểm nhất định phía trước mặt. Đôi mắt rất nhạy cảm và thường có khả năng kiểm soát tâm trí ta. Nếu để mắt ngó nghiêng, tâm bạn cũng tức thì bị xao nhãng. Hãy đưa mắt từ từ nhìn xuống phía dưới để xem ở vị trí nào bạn cảm thấy dễ chịu nhất. Nhiều người cho rằng khi thiền ta nên nhắm mắt, tuy nhiên chúng tôi khuyên bạn nên thiền mở mắt, bởi nếu nhắm mắt khiến bạn nhất thời cảm thấy rất thoải mái, ít bị phân tâm thì khi mở mắt trở lại, bạn sẽ dễ bị khó chịu hơn bình thường. Ngoài ra, nhắm mắt lúc thiền định dễ gây ra sự phân biệt tương phản mạnh mẽ giữa lúc tĩnh tức là khi bạn thiền định với lúc động tức là đời sống thực tế. Điều đó cản trở bạn hành thiền trong mọi hoạt động thường nhật dù là đêm hay ngày.

4. Bạn có thể bắt đầu thiền quán bằng việc tập trung vào hơi thở và quán sát hơi thở khi nó lan tỏa trên khắp các bộ phận của cơ thể.

5. Đối với nhiều người, việc định tâm vào một chủ đề là rất khó, đầu óc họ bay bổng với những suy nghĩ vẩn vơ khiến không thể tập trung vào bất cứ điều gì. Tôi khuyên bạn hãy biết chú tâm và điều hòa hơi thở thật chậm rãi. Dần dần từng bước một, những dòng tư tưởng của bạn sẽ trôi chậm lại và biến mất, chỉ còn lại đề mục mà bạn đang muốn tập trung thiền quán.

6. Khi suy ngẫm về những gì đã diễn ra trong ngày, hãy tự hỏi mình có bị một cảm xúc tiêu cực bám chấp mạnh mẽ nào đó chi phối không? Chẳng hạn như bạn có bực bội và tức giận về một điều gì đó hoặc có khi nào bạn cảm thấy chán nản, ghen tỵ hay tham lam? Nếu bạn nhận thấy ngày trôi qua đầy ắp những cảm xúc phiền não này, thì giờ đây hãy nhìn lại chúng thật kỹ trong yên lặng với tâm bình thản. Hãy xem bạn đã học được điều gì từ chúng, và tập chuyển hóa những bài học này thành năng lượng tích cực. Đồng thời, hãy quán chiếu sâu sắc đến từng chi tiết để  nhận ra bản chất của mọi sự việc đều là vô thường.

7. Hãy thiền quán như vậy trong một vài phút. Chúng tôi thường khuyên mọi người thiền định trong khoảng thời gian ngắn với tâm tỉnh thức sắc bén, còn hơn là trong thời gian dài nhưng với tâm lơ đãng, vọng tưởng hoặc trì trệ si ám. Hành thiền trong sự si ám thiếu chính niệm dễ tạo thành thói quen xấu. Hãy ưu tiên chất lượng hơn số lượng và học tập kỹ năng để có thể hành thiền một cách sắc bén, rõ ràng, tỉnh giác.

Một số lưu ý

Đừng sợ sự tĩnh lặng. Chúng ta đã quá quen với những hỗn loạn ồn ào của cuộc sống hiện đại đến nỗi việc dành ra vài phút tĩnh lặng, dẫu không làm gì, cũng trở nên khó khăn. Chúng ta mang sự bận rộn nghễu nghện trên vai như tấm huân chương danh dự, nhưng lại chẳng có thời gian để ăn, để thưởng thức một tách trà, chứ chưa nói gì đến chuyện thiền quán. Có thể ban đầu bạn sẽ thấy hơi khó chịu và bồn chồn, giống như không ngồi yên được một chỗ. Tuy nhiên, thậm chí chỉ một vài phút ngồi ngay ngắn trên chiếc giường êm ấm của bạn và không bị phân tán tư tưởng cũng sẽ đem lại nguồn sức mạnh đáng kể. Một trong những cách tốt nhất để nạp năng lượng cho tâm là hãy an định tâm và thư giãn. Suy nghĩ của bạn sẽ trở nên mạch lạc, sáng tỏ và bạn dễ tập trung tư tưởng hơn. Bạn có thể đưa ra những quyết định khó khăn, phức tạp vì đã lắng nghe tiếng nói con tim và thực sự biết mình muốn gì trong cuộc sống. Ý niệm về thời gian của bạn sẽ rộng mở, không còn những vội vã điên cuồng mà thay vào đó là sự thong dong tận hưởng từng khoảnh khắc đang qua của thực tại hiện hữu.

Hãy thư thái và thả mình vào không gian bao la, rỗng rang, không thêu dệt ngụy tạo của tâm. Cứ ở đó và chứng kiến điều gì diễn ra. Tôi nghĩ đây là sự khởi đầu tốt đẹp. Vươn căng lồng ngực để thư giãn. Đừng cố gắng làm bất cứ điều gì, hãy để trạng thái tâm nguyên sơ hiển lộ dù chỉ trong chốc lát.