Tại sao phải thực hành Sắc và Tâm bất khả phân?

Chúng ta cần tách bạch giữa các sắc tướng và xúc tình ở chỗ nào? Thực ra chúng ta không thể tách bạch được vì còn vô minh. Đó là lý do tại sao chúng ta thực sự rất cần thực hành cả về sắc và tâm bất khả phân với nhau. Đây không chỉ là ý kiến của riêng tôi mà chính là giáo pháp Kim cương thừa. Ví dụ như trong quán tưởng các Bản tôn, chúng ta cần quán tưởng bằng hiểu biết về Đại hợp nhất. Một ví dụ là việc quán tưởng Phật Bản tôn Kim Cương Tát Đỏa, tay cầm chày kim cương và chuông nêu biểu cho sự hợp nhất giữa Sắc và Không.

Giáo pháp Kinh thừa không giảng về quán tưởng Bản tôn, ví dụ như quán tưởng Kim Cương Tát Đỏa hay Kim Cương Phật Mẫu như trong giáo pháp Mật thừa. Nhưng điều quan trọng là cần trưởng dưỡng hiểu biết về tự tính của vạn pháp khi thấy các sắc tướng. Nói theo cách khác thì trong lúc thấy các sắc tướng, chúng ta cần có chính kiến về Trí tuệ Bát nhã, về tự tính của vạn pháp. Điều đó rất quan trọng, chứ không phải nói rằng tôi chỉ cần quán chiếu mọi điều trong tâm mình. Nhiều người lại nghĩ và tin như vậy. Cách đó cũng không sai, nhưng tôi muốn nói đến cách thực hành phù hợp hơn theo quan kiến về Trí tuệ Bát nhã.

Hiển nhiên là chúng ta vẫn đạt được những thành tựu nhất định mà chỉ cần trưởng dưỡng trí tuệ tính không hay chứng ngộ trong tâm, không cần quán chiếu các hoạt động hay sắc tướng bên ngoài. Nhưng sẽ thực tế hơn nếu chúng ta có thể hợp nhất giữa tâm đang phóng chiếu vạn pháp với các sắc tướng đang thị hiện. Hai yếu tố này đều rất cần được hợp nhất. Đây là điểm cốt yếu để chúng ta hiểu được con đường Trung đạo.

Về cơ bản, vạn pháp không thể tách rời khỏi tâm vì tâm phóng chiếu ra vạn pháp. Vì đây là một chân lý trong thực hành, chúng ta cần cố gắng hợp nhất giữa sắc và tâm, chứ không phải là tách bạch giữa hai phần này. Hiểu biết về hợp nhất giữa sắc và tâm là nền tảng cho mọi nội dung thực hành hay thiền. Bằng cách này chúng ta có thể trưởng dưỡng hiểu biết về chân lý tuyệt đối, hay còn gọi là chân lý vũ trụ, vì có mối liên hệ giữa vũ trụ và tâm chúng ta. Ở đây lại có sự liên hệ với phần tôi nói về đời sống - thực hành Trí tuệ Bát nhã cần gắn với việc làm hiển lộ trí tuệ này trong đời sống thường nhật.

Vì Năm uẩn đều là không, nên tất cả đều là Trí tuệ Bát nhã. Thân người trong luân hồi được tạo thành từ năm uẩn nên chúng ta cần thực hành Trí tuệ Bát nhã trong đời sống thường nhật, và mọi khía cạnh của đời sống đều cần được hiểu là Trí tuệ Bát nhã.